Een goed excuus

Februari is al jaren een maand met veel  onrust, manifestaties en blokkades van wegen. Rondom 7 februari gingen ook hier de scholen, banken en bedrijven dicht, waren er demonstraties, maar niet in dezelfde mate als elders in Haïti. De 7e is officieel de dag waarop na verkiezingen een nieuwe president wordt ingezworen en dit wil al jaren niet lukken. Na de moord op president Jovenel Moïse in juli 2021 is Ariel Henry het hoofd van de staat. ‘Het volk’ wil dat hij aftreedt, wil veranderingen, wil veiligheid en wil verkiezingen. Verkiezingen die onmogelijk lijken in de huidige onstabiele situatie. En ik heb absoluut geen idee wie er nog over is in de politiek die het verdiend om presidentskandidaat te worden.

En opeens is daar Guy Phillip, recent gedeporteerd uit de US na een gevangenisstraf gerelateerd aan drugs- en wapensmokkel. Voor zijn arrestatie was hij politiek actief en nu na zijn deportatie gaat hij Haïti door met beloften van rust en vrede. Rust en vrede die zijn aanhangers proberen af te dwingen met demonstraties. En opeens is daar de BSAP, een groep “boswachters” die opeens wapens, uniformen en auto’s hebben. Het moeilijke op dit moment is weten wie is wie, wat is wat en hoe is hoe.

Veel onduidelijkheden, veel geruchten en weinig verandering. Door het ontbreken van een functionerend rechtssysteem neemt de bevolking het recht vaak in eigen handen en worden regelmatig mensen met autobanden verbrand op straat. Ook executies door de politie van verdachte criminelen gebeuren vaak op straat. Gruwelijk en wetteloosheid ten top in mijn ogen maar in gesprek met anderen ben ik meestal de enige die tegen is.

En het land blijft in handen van bendes. De meest lucratieve carrière in Haïti is in de criminaliteit.
“13 februari (Reuters) – Haïtiaanse bendes worden economisch steeds autonomer, waarschuwde een in Genève gevestigde criminele onderzoeksgroep. Ze gebruiken geld dat is afgedwongen van particuliere bedrijven, lokale bewoners en families van slachtoffers van ontvoeringen om wapens en soldaten te betalen. “Bendes hebben een radicale evolutie ondergaan, gaande van nogal ongestructureerde spelers (…) tot gewelddadige ondernemers”, aldus het rapport, dat maandag (13/2) werd gepubliceerd door het Global Initiative Against Transnational Organised Crime-rapport.”
https://www.reuters.com/world/americas/haitian-gangs-growing-funds-arsenals-challenge-planned-intervention-report-2024-02-13/

Dit is een zorgwekkend artikel. Want hoe ga je terug van een lucratieve ‘baan’ in de criminaliteit naar leven in armoede? “Gewelddadige ondernemer’. Wie zegt die baan vrijwillig op? Reguliere banen zijn er zo goed als niet en worden steeds minder. Bedrijven en bestaande werkgelegenheid zijn stuk gegaan door de onveiligheid, ondernemers vertrekken naar het buitenland, hulporganisaties zijn weg of kunnen hun werk niet doen. En de Multinational Security Support missie van de UN om voor veiligheid te zorgen komt maar niet uit de startblokken.

En zo groeit de problematiek meer en meer. Zo veel nare verhalen van ooggetuigen van de onveiligheid. Hier in het Noordwesten van Haiti zie ik slachtoffers en hoor ik verhalen maar in het Zuiden van Haiti is het extreem slecht en ik kan me niet voorstellen hoe men daar leeft. Ik ben zo dankbaar dat het hier bij ons niet zo ingrijpend is als daar.

Maar de situatie in Haïti is ook een mooi excuus. Er komt een vrouw naar de kliniek. Ze is ernstig ziek, een combinatie van buikklachten, uitdroging en ondervoeding. De 1e dag van opname is het maar de vraag of ze het zal halen. Op de 2e dag is ze wat beter en ik vraag aan haar en haar familie: “Waarom, waarom in vredesnaam heb je het zo erg laten worden?”. Ze heeft moeite om haar gedachten onder woorden te brengen en ik besluit haar te helpen. “Ah, ik weet het! Omdat Ariel Henry niet wil aftreden!”. Een grote glimlach is haar antwoord en “ja, ja” iedereen beaamt het met enthousiasme. Beter dit dan de waarheid toegeven. “En omdat ze Jovenel gedood hebben!” roept een bijdehante broer. Een goed excuus….